سوره سینما – یزدان عشیری : فیلم سینمایی«ماجرای نیمروز» به چند دلیل ارزشمند و شریف است.

یک – این فیلم به لحاظ ساختار روایی روان و راحت جهش اساسی در سینمای ایران است. ساختاری روان و باورپذیر و به دور از تعلیق های تصنعی و آزادهنده. ماجرا به آسانی و همه کس فهم تعریف می شود. اسیر فرم بازی و پیچاندن های اضافی نیست. تکنیک در دل کار نشسته است.  در عین حال، مفاهیم و مضامین متنوع و گوناگون اصلی و فرعی خودش را از این متن بر می کشد و تا اعماق مخاطب نفوذ می کند. وضعیت بحرانی و بغرنج مقطع کلیدی از تاریخ انقلاب اسلامی همراه با مظلومیت و اقتدار روایت می شود و مخاطب با هر نوع سلیقه یی احساس نمی کند شعار یا چیزهایی غیرقابل هضم به او تحمیل می شود. قدرت کارگردان در «واقع نمایی و بازسازی درست و دقیق تاریخ» بی کم و کاست است. با این احوال، فیلم با همه غنا و قدرت خودش را به رخ می کشد.  تصویر، قاب بندی ها، دیالوگ ها،  صدابرداری در صحنه های دیالوگ محور، صحنه های تیراندازی، انفجارو … قابل تحسین است. گریم، طراحی صحنه، طراحی لباس و… ریتم گام به گام و مرحله به مرحله فیلم که از روندی کند و آهسته آغاز و همچون چیده شدن قطعات موسیقی به اوج می رسد با همه یکدستی و سیالیت آن و …

دو – توانایی محمدحسین مهدویان درساخت قطعه پرماجرا و مملو ازحادثه تاریخ معاصر و «سال ۶۰» نه تنها تماشاگران عادی را آزار نمی دهد که مخاطب دغدغه مند و آدم های سیاسی را هم نمی آزارد. به حاشیه نمی زند. سعی نمی کند با چاشنی دروغ فیلمش را جذاب کند.  تاریخ را جعل نمی کند، نشان می دهد. سیاه و سفید نمی نگرد. همه چی را نسبی می بیند و اجازه می دهد با «کدگذاری و نشانه ها» مخاطب خودش به تحلیل فیلم و اتفاقات آن بپردازد.  ماجرا به گونه ای تعریف می شود که دگراندیشان سیاسی هم به مذاق شان بر نمی خورد. این زاویه نگاه هنرمندانه به تاریخ می تواند به هزاران شکل اتفاق بیفتد. نگاه مهدویان اما این است. نگاهی که کمک می کند تا در موجزترین حالت چشم اندازی از حوادث ریز و درشت سال ۶۰ یک جا مرور شود.

سه – «ماجرای نیمروز» بازسازی تاریخ است. اهمیت این فیلم با این رویکرد قابل توجه است.  متاسفانه درباره تاریخ معاصر و به صورت خاص موضوعات مرتبط با «فرقه منافقین» تاکنون آثار اصولی، ماندگار و فیلم های قرص و محکمی ساخته نشده است. بخش عظیمی از آثار تولید شده در این حوزه «شعارمحور» و کلیشه های سطحی نگرانه بوده است. فیلم های تاریخ مصرف دار با نگاه های کلیشه ای و یکسویه. به استثنای آثار بسیار معدود، فیلم های این حوزه قابل اعتنا نیستند. «ماجرای نیمروز» اما، اثری است قرص و محکم، جریان ساز و آگاهی بخش. اثری که خلاء آن در سینمای ما محسوس و مشهود بود. بی توجهی به تاریخ معاصر در سینما و تلویزیون در کنار توجه مغرضانه برخی رسانه های خارجی فارسی زبان زمینه ساز فضایی آشفته و پرابهام شده است. فعالیت مستمر شبکه های سیاسی ضدانقلاب در آنسوی مرزها و نشت و نفوذ آن ها از طریق فضاهای مجاز و غیرمجاز در داخل کشور باعث شده تا نسل های جوان و نوجوان و حتی، میانسال ما دچار نوعی تشکیک و هرج و مرج ذهنی گردند. از سوی دیگر، کم کاری برخی مراکز فرهنگی و رسانه ای داخلی هم مزید بر علت شده است.

از این رو، ساخت فیلم هایی چون «ماجرای نیمروز» یک غنیمت است. اساساً، دست گذاشتن روی چنین موضوعات و سوژه هایی نوعی موهبت است چه رسد که محصول اثری محکم، جاندار، قوی و تاثیرگذارهم شده باشد.

چهار – حضور بازیگران سرشناس و مطرح در این فیلم و استفاده درست از بخش پنهان قابلیت های آن ها واقعا، قابل ملاحظه است. نقش آفرینی جواد عزتی قوی ترین بازیگر در بدنه فیلم با ذکاوت و هوش سرشارش، این در حالی است که از او و چند بازیگر دیگر مخاطب همواره نقش ها و بازی های یکنواخت و تیپیکال را دیده و عادت کرده بود. احمد مهرانفر، مهدی پاکدل و بازی مهدی زمین پرداز بی تعارف متفاوت، قابل قبول و دلنشین است. به نظر می رسد کارگردان با تکیه بر توانمندی اش برای فیلم ظرفیت های مضاعفی را در این زمینه ایجاد کرد. هم از چهره ها و بازیگران نام آشنا بهره گرفت و هم با قدرتش قالب های همیشگی آن ها را شکست و آدم های جدیدی ساخت. البته، هادی حجازی فر در این میان، یک استعداد منحصربفرد است. بازیگری که با دو فیلم «ایستاده در غبار» و «ماجرای نیمروز» نشان داده اگر چه دیر و تازه از راه رسیده است ولی برای فتح قله ها آمده است. با بازی های روان، راحت، گرم، پرانرژی.

پنج – «ماجرای نیمروز» مزیت های بسیاری دارد. در فضای رفاه زده و فرسودگی سینما که همه به سراغ مضامین دم دستی، عاشقانه، خیانت، و هجویه ها و طنزهای آبکی می روند و قصه های تکراری و بی رمق حال و روز خوشی برای سینما باقی نگذاشته گروه سازندگان فیلم «ماجرای نیمروز» خرق عادت می کنند و انقلابی وارد میدان می شوند. همین جسارت، تهور و نگاه متفاوت قابل ستایش است. این تیم دست به کاری می زند که سینمای ما به آن عادت نداشت. سینمایی آگاه، جسور و انقلابی که فارغ از شعار، کلیشه ها و نگاه های غلیظ، تند و افراطی با زبانی رسا و تکان دهنده مخاطب را تا ژرفای وقایع و تاریخ می کشاند. البته، شکی نیست در کنار تیم سازنده اثر از مراکز حامی این فیلم: سازمان سینمایی حوزه هنری، بنیاد فارابی و موسسه تصویر شهر هم باید نام برد که در این شرایط پای این فیلم ایستادند.