به گزارش سوره سینما، با پیروزی انقلاب اسلامی و روی کار آمدن حکومت جمهوری اسلامی در ایران، هنر نیز تحت تاثیر این رویداد قرار گرفت که خاصه آن را می‌توان در سینمای بعد از انقلاب مشاهده کرد. سینمای بعد از انقلاب تحت تاثیر جریانات روز، دست‌خوش اتفاقاتی شد که ماحصل آن را امروز می‌توان در آثار کارگردانان سینما مشاهده کرد. در کنار ژانرهایی مانند ژانرهای اجتماعی، عاشقانه، دفاع مقدس و … مکتب جدیدی در سینمای ایران با عنوان «سینمای استراتژیک» شکل گرفت که تا به امروز آثار متعددی در این حوزه ساخته شده است.

محمد تقی فهیم، منتقد سینما در تعریف افق‌های سینمای استراتژیک در ایران می‌گوید: «سینمای استراتژیک باید بتواند در عین ترسیم و بازسازی و دراماتیزه کردن گذشته پر بار ایران، به نفع آینده و افق‌های پیش روی کشور کار کند. در این چارچوب همه موضوعات و دست مایه‌ها باید مورد استفاده قرار گیرد و در سینمای استراتژیک محدودیت موضوع – سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، علمی، تاریخی، نظامی و…- معنا پیدا نمی‌کند؛ باید تحت نظارت درست و متعهدانه به سمت سینمای استراتژیک رفت.»

هر چند برخی از منتقدان بر این باورند که سینمای استراتژیک یعنی سینمای آمریکایی و مبنای سینمای استراتژیک، آمریکایی است؛ اما با تعریفی که ما از این نوع سینما می‌کنیم، در می‌یابیم که می‌توان سینمای استراتژیک را بومی و خاص کشور دانست. در تعریفی که از سینمای استراتژیک می‌توان یافت، «سینمای استراتژیک یعنی سینما به عنوان ابزاری در جهت رسیدن به هدفی معین.» حال این هدف می‌تواند به سیاست‌ها و اهداف برون مرزی مرتبط باشد یا اینکه اتفاقات یا رخدادهایی که در داخل جغرافیای یک سرزمین اتفاق می‌افتد و انعکاس و تبعات بین‌المللی خواهد داشت،‌ باشد. اگر در چارچوب این تعریف جلو برویم، می‌توانیم مثال‌هایی از سینمای ایران که در سال‌های اخیر در این ژانر ساخته شده‌اند اشاره کرد. مساله اینجا است که باید توجه داشت سینمای دفاع مقدس ژانری جدا از سینمای استراتژیک است اما گاهی ممکن است اشاره‌هایی به اصطلاح زیرپوستی از دفاع مقدس، مولفه یک سینمای استراتژیک باشد.

در اتفاقاتی که در سال ۸۸ و پس از انتخابات ریاست‌جمهوری رخ داد و رسانه‌های بین‌المللی این اتفاق را تیتر یک اخبار خود قرار دادند، تعدادی از کارگردانان ایران بر آن شدند تا در این زمینه گام برداشته و آثاری را جهت روشن شدن واقعیت ارائه کردند. «قلاده‌های طلا» یکی از آثاری بود که توسط ابوالقاسم طالبی ساخته شد و به فتنه سال ۸۸ پرداخت. داستان فیلم درباره برنامه‌ریزی دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا، انگلیس و اسرائیل و ضدانقلاب و دیگر مخالفان نظام برای شلوغ کردن انتخابات آغاز می‌شود. انتخابات برگزار شده و نتیجه ‌اعلام می‌شود و با به راه انداختن رمز «تقلب بزرگ»، کارشان شروع می‌شود.

یکی دیگر از آثاری که در همین رابطه ساخته شده است، «پایان‌نامه» حامد کلاهداری است. داستان این فیلم نیز درباره چهار دانشجو است که برای رساندن پایان نامه به استاد، به طور ناخواسته درگیر ماجرایی پیچیده می شوند. این داستان پس از انتخابات سال ۸۸ اتفاق می‌افتد و برخی از زوایای پنهان آن زمان را به صورت نمادین آشکار می‌کند. تازه‌ترین اثری که درباره این اتفاق ساخته شده «ماه‌گرفتگی» سید مسعود اطیابی است. اطیابی نیز در این اثر سعی کرده از نگاهی دیگر به این واقعه نگاه کند و راوی داستان خود باشد.

فیلم‌‌های «ماجرای نیمروز» اثر محمدحسین مهدویان و «سیانور» ساخته بهروز شعیبی نیز، در رده فیلم‌های استراتژیک قرار می‌گیرند. «ماجرای نیمروز» که به ترورهای اوایل دهه ۶۰ به دست گروه مجاهدین خلق می‌پردازد و باعث کناره‌گیری ابوالحسن بنی‌صدر از ریاست جمهوری می‌شود. «سیانور» نیز در رابطه با گروه مجاهدین خلق پیش از پیروزی انقلاب اسلامی است و اختلافات درون گروهی آنها را به تصویر کشیده است.

ابراهیم حاتمی‌کیا نیز در سال‌های اخیر با ساخت فیلم سینمایی «بادیگارد» بار دیگر پس از «از کرخه تا راین»،‌ پا در عرصه سینمای استراتژیک می‌گذارد. «بادیگارد» برای اولین‌بار به بحث ترور دانشمندان هسته‌ای می‌پردازد که مساله‌ای حساس از لحاظ امنیت ملی برای کشور است.

فیلم‌هایی نظیر «استرداد» ساخته علی غفاری، «مزار شریف» ساخته عبدالحسن برزیده و «یتیم‌خانه ایران» اثر ابوالقاسم طالبی را نیز باید به لیست سینمای استراتژیک ایران، اضافه کرد. بی‌شک با نگاهی به این فیلم‌ها می‌توان گفت که موضوعات مطرح شده در آنها، ابعاد بین‌المللی پیدا کرده و مساله امنیت ملی را به میان می‌کشد.

اما کارگردانان ایرانی تنها به موضوعات داخلی نپرداختند و در چند سال اخیر، آثاری را با موضوعاتی که از مرزهای جغرافیایی ایران خارج می‌شود، ساخته‌اند. فیلم سینمایی «سی‌وسه روز» ساخته جمال شورجه، روایتی از  سی‌وسه روز مقاومت یک روستای مجاور با اسرائیل است که از حمله اسرائیلی‌ها به دیگر جناح‌های مقاومت جلوگیری می‌کند.

«شکارچی شنبه» اثر پرویز شیخ‌طادی، فیلمی است که در لبنان فیلمبرداری شده و ماجرای استحاله فکری و ذهنی کودکی اسرائیلی و حرکت از فطرت پاک انسانی تا تبدیل شدن به موجودی خشن، خطرناک و خونریز است. از همین کارگردان، فیلم دیگری با عنوان «امپراطور جهنم» ساخته شد که این فیلم به موضوع تروریست و داعش می‌پردازد. مساله‌ای که در سال‌های اخیر، کشورهای زیادی را درگیر خود کرده و ایران نیز این پدیده را به شدت محکوم می‌کند.

«جشن تولد» اثری است که توسط عباس لاجوردی ساخته شده و داستان آن درباره یک خانواده سوری است که در شب تولد دخترشان، به دمشق حمله می‌شوند و این خانواده به ناچار خانه‌شان را ترک می‌کنند. این فیلم از این جهت در زمره فیلم‌های استراتژیک قرار می‌گیرد که در ادامه داستان این خانواده با چند تن ایرانی آشنا می‌شوند و روند داستان از آن به بعد شکل دیگری می‌گیرد.

به این فیلم‌ها می‌توان «ابوزینب» ساخته علی غفاری، «فرشتگان قصاب» اثر سهیل سلیمی و «ریسمانی نزدیک‌تر از مرگ» ساخته سید مسعود اطیابی را افزود.

همه این آثار در حالی ساخته شده است که سینمای ایران با گذشت چیزی نزدیک به ۴۰ سال از پیروزی انقلاب اسلامی، همواره نیازمند سینمایی با مفهوم استراتژیک است. هدف نهایی این نوع سینما،‌ تاکید بر حفظ تمامیت ارضی و دفاع از امنیت ملی است و در راستای آن به تعالی رسیدن هنر انقلاب اسلامی است.

منبع: خبرگزاری فارس