سوره سینما – محمدعلی حیدری : جشنواره های موضوعی معمولا کارکردهایی محدود و مشخص دارند. نمی توان از این جشنواره ها انتظار دربرگیرندگی عمومی و اقبال اقشار مختلف داشت. جشنواره فیلم و عکس صنعتی نیز به این دسته از جشنواره ها تعلق می گیرد. هر چند به دلیل پوشش خبری و اطلاع رسانی مناسب، فراتر از یک جشنواره خاص با موضوعی ویژه مورد توجه اهالی رسانه قرار گرفته است. اگر به این جشنواره نه فقط به عنوان یک محمل برای معرفی یک ارگان و تبلیغ درباره آن نگاه کنیم و بخواهیم از تاثیر مثبت آن بر سینمای ایران صحبت کنیم، بحث جدی تر و دشوارتر خواهد شد.

زمانی که از سینما صحبت می کنیم وجه «صنعتی» و «تجاری» آن را نمی توان نادیده گرفت، هر چند هر دو بعد آن در ایران ضعیف هستند و نمی توان از سینمای ایران صحبت کرد و به آن وجه «صنعتی» و حتی «حرفه ای» داد. سینمای ایران با همه دستاوردهای درخشان و استعدادهای یگانه اش، صنعت نیست. با سرمایه و حمایت دولت به حیات خود ادامه می دهد و بخش خصوصی به مفهوم واقعی کلمه در آن وجود ندارد. پس پرده بسیاری از شرکت ها و موسسات خصوصی در این سینما، نهادها و ارگان‌ها هستند. با توجه به این ابعاد، جشنواره فیلم و عکس «صنعتی» قرار است وجوهی از صنعت را به سینما بیاورد یا بین هنر هفتم و صنعت ارتباط برقرار کند. این موضوع و هدف، فی نفسه قابل ارزش است. اما باید دید چه راهکارهایی در این زمینه وجود دارد که این روند را تسریع می کند. جشنواره فیلم و عکس صنعتی، می تواند بستری برای معرفی دستاوردهای صنعت ایران باشد. اما این بستر نباید از معیارهای هنری دور شود، نباید متظاهرانه باشد و نباید شکل تصنعی بگیرد.

با دیدن یک فیلم از آلمان به عنوان کشوری صنعتی هرگز مخاطب با این تصور و تصویر روبرو نمی شود که آلمان چه رشدی در زمینه صنایع سنگین داشته. همان طور که تماشای یک فیلم از هالیوود این ذهنیت را در مخاطب ایجاد نمی کند. فیلم ها (اگر سفارشی و تبلیغاتی) نباشند، قرار نیست به شکلی مستقیم موضوعی را مطرح کنند، شعارزدگی و مستقیم گویی تنها به خلق اثری خنثی و فراموش شدنی می انجامند. اما سینما و هنر می توانند در بستری جذاب، از طریق تصویر و نور و رنگ و جادو به مخاطب نکته ای را تلقین کنند. در سینمای ایران، زندگی شهری ایرانی، زندگی طبقه متوسط معمولا غایب است. بیشتر داستان ها در فضای روستایی یا در فضاهایی خنثی و نه لزوما واقعی روایت می شوند و به همین دلیل وجوه مختلف زندگی ایرانی با همه معایب و محاسنش در این سینما غایب است. نمایش صنعتی بودن شهر آبادان یا پالایشگاه نفت در فیلم «دختر» ساخته رضا میرکریمی را به خاطر بیاورید. نمایش نماهای لانگ شات از پالایشگاه. اگرچه این فیلم تصویر کلیشه ای از آبادان را می شکند و بافتی مدرن را به نمایش می گذارد، اما اگر پدر خانواده شغلی دیگر داشت، روند قصه چه تغییر محسوسی می کرد؟ جشنواره فیلم صنعتی می تواند زمینه ساخت مستندها و فیلم هایی باشد که صنعت ایران را آنگونه که هست نمایش دهند، تلاش صنعتگران ایرانی، موفقیت ها و حتی شکست هایشان را. صنعتی که ریشه ای کهن دارد و مورد هجوم صنایعی تازه قرار گرفته اما همچنان نفس می کشد. صنعتی که دوران جنگ را پشت سر گذاشته و صنعتگرانی که چشم اندازی جهانی دارند.

جشنواره فیلم و عکس صنعتی می تواند «واقعیت» را بنمایاند و توجه سینمای حرفه ای و داستانی را به دنیایی جلب کند که در آن غم، شادی و امید موج می زند. اما ساخت و نمایش آثاری محدود و سفارشی و تبلیغی کارکرد این جشنواره را به اقشار و ارگان هایی خاص محدود می کند. این هم البته استراتژی است و قابل احترام، اما در روند تولیدات سینمای ایران یا پرورش فیلمسازان نقشی ندارد.