سوره سینما – در آستانه نیمه شعبان و میلاد مبارک حضرت مهدی علیه السلام با توجه به حساسیت موضوع انتظار و مهدویت همچنین، اهمیت و جایگاه آن در جامعه و با در نظر گرفتن اینکه شاخه های مختلف هنر بر حسب وظیفه و رسالتی که برعهده دارند به این موضوع پرداخته اند؛ لازم دیدیم به این موضوع از منظر سینما هم ورود پیدا کنیم و ببینیم  در مدیوم سینما چقدر به موضوع «مهدویت و انتظار» پرداخته شده و سینماگران در مورد این موضع حساس چقدر توانسته اند حق مطلب را  ادا کنند. با سعید مستغاثی و محمد تقی فهیم در این مورد گفت و گو کردیم و نظرشان را جویا شدیم که در ادامه می خوانید.

محمدتقی فهیم:  انتظار موضوعی است جهان شمول که مختص سینمای ایران نیست

محمد تقی فهیم درباره کم کاری صورت گرفته پیرامون موضوع مهدویت و مقوله انتظاربه سوره سینما گفت:  رویکرد به  انتظار نکته بسیار جهان شمول و فراگیری است وفقط، مختص به ایران نمی شود، انتظار بحثی جهانی که دغدغه اغلب مردم دنیاست و با آن ارتباط برقرار می کنند. بنابراین، کشور ما به عنوان مبدا و ارائه کننده موضوع می تواند نظر مخاطبین جهانی را به خود جلب کند.

این منتقد سینمایی ادامه داد: متاسفانه باید گفت که کشورهای صاحب سینما از جمله هالیوود نسبت به ما بیشتر به  این مورد  پرداخته و فیلم ساختند گرچند شاید این تولیدات به صورت مستقیم فیلم دینی نبوده ولی راجع به موضوع انتظار آثار زیادی تولید شده است. اما از آنجاییکه ظهور حضرت مهدی(عج) در نزد شیعیان جهان و به ویژه مردم کشورمان رویکردی عجین و عمیق دارد لذا سینمای ایران می بایستی به مقوله انتظار بیشتر بپردازد تا مخاطبین جهانی را به خود جذب کند.

وی با بیان اینکه مخاطبین زیادی در سراسر جهان مشتاق دانستن پیرامون این موضوع هستند گفت: مقوله مهدویت و انتظار موضوعی است که فارغ از مرزها باید به آن نگاه کرد و در این زمینه لازم است که فیلم برای سینمای کشورمان تولید شود و ضرورتش زیاد احساس می شود وجای پرداختن به آن وجود دارد.

فهیم با اشاره به اینکه  مردم شهر و روستا در ایران تمام لحظات زندگی خود را با موضوع انتظار سپری می کنند و انتظار دغدغه و مسئله آنهاست توضیح داد: در جامعه مدرنیته و ماشینیسم امروز مردم به انتظار توجه نشان می دهند و در تلاش  هستند تا موقعیت بهتری را برای ظهور فراهم کنند؛ در نتیجه آثاری که به این موضوع بپردازد مردم را خشنود می کند.

وی به جنبه دینی این مقوله اشاره کرد و گفت: در کنار تمام این موضوعاتی که به آن اشاره کردم ما وظیفه دینی داریم و مدیران و هنرمندان ما نسبت به این موضوع وظیفه و تعهد دارند چون در این مورد مدعی هستیم، در واقع، ما ایرانیان شیعه مسیرساز ظهورحضرت مهدی(ع) هستیم و ما باید شرایط را مهیا و آماده کنیم تا ایشان ظهورکنند و در این راه چه گزینه ای بهتر از فرهنگ و هنر و به خصوص، سینما و به نظر من ابزاری بهتر از فرهنگ و هنر نمی تواند بهینه ساز شرایط ظهور آقا باشد و تاثیر ذهنی و یا عینی که سینما بر مردم دارد به مراتب بسیار بیشتر است.

وی در بخش دیگری از صحبت خود به تاثیر سینما اشاره کرد و گفت: با نگاه به موضوعات اجتماعی خواهید دید که سینما در این موارد چقدر تاثیر گذار و جریان ساز بوده از آنجاییکه سینما در انحصار طبقه خاصی نیست و از هنرهای دیگر مخاطبین بیشتری دارد تاثیر گزاری آن هم بسیار زیاد است.

فهیم در ادامه صحبت هایش افزود: ما هم از منظر اینکه تعهد دینی داریم و هم اینکه مسلمان شیعه هستیم وظیفه مان نسبت به موضوع امام زمان بیشتر است و هنرمندان ما در صدر این موضوع قرار دارند و ظیفه شان بیشتر حس می شود.

این منتقد موضوع پرداختن به ظهور امام زمان را مفید برای سینما دانست بیان کرد: موضوع ظهور هم برای مخاطب جذاب است و هم توانایی خلق درامی هیجانی و مهیج را دارد و هم قابلیت جذب مخاطبین گسترده ای را؛ و نکته مهم تر اینکه مسئله ای فرامتنی و فرامرزی است .باید در سال حداقل تعدادی

تولید سینمای ایران به این موضوع اختصاص پید ا کند . وقتی می بینیم از بین هشتاد تولید فیلم  در سال با مضامین مختلف به این موضوع پرداخته نمی شود کمی شک می کنیم .

فهیم نپرداختن این موضوع در سینمای ایران  را مشکل مدیریت و اشکالات مدیریتی دانست و گفت: به نظر می آید انگار تعمدی در کار است که به بحث انتظار در سینما پرداخته نشود و آن را نادیده گرفت.

سعیدمستغاثی: از سینمای سکولار نباید توقع فیلمی راجع به انتظار داشت

سعید مستغاثی منتقد و تحلیل گر مسائل سینمایی نیز در گفت و گو با سوره سینما بیان کرد: مشکل سینمای ایران عمیق تر از این حرفهاست.

وی افزود: سینما از بدو تاسیس تا زمانی که وارد ایران شد با نیت مقابله با هویت زدایی و تضعیف اعتقاد پیش می رفت؛همان زمان هم هشدارهای فراوانی نسبت به اشاعه چنین فرهنگی توسط فرهیختگانی چون مرحوم مدرس داده شد که این هنر قرار است اخلاق را در جامعه ما از بین ببرد و زندگی غربی را در بین مردم رواج دهد.

مستغاثی ادامه داد: آدم هایی هم در این زمینه رشد کردند که بیشترعقاید فراماسونری داشتند و فیلم فارسی توسط آنها ساخته می شد. مشکل سینمای ایران تا آنجا پیش رفت که حضرت امام در سخنرانی معروف خود هم اشاره کردند که سینمای ایران مرکز فحشاست.

این منتقد با اشاره به اینکه بعد از انقلاب اسلامی آن شرایط از بین رفت و آدم ها عوض شدند؛ اما به نظر من آن نوع تفکر همچنان، باقی مانده توضیح داد: بعد از انقلاب اسلامی سینمای ایران توسط جریانی اداره شد که معتقد بودند تنها بخشی از سینمای قبل از انقلاب مبتذل بوده و می توان به بخش دیگر آن تکیه کردو در نتیجه چنین نگرشی باعث شد سینمای ضد دینی همچنان به قوت خود باقی ماند.

مستغاثی ادامه داد: برخی فیلمسازان در آن زمان تلاش کردند که سینما را بااهداف انقلاب هماهنگ کنند که در این زمینه جرقه هایی زده شد اما در سطح باقی ماند چون در نهایت تفکر سکولار بود که حاکم بر دیگر تفکر ها بود .به همین منظور آن جریان اصلی نامطلوب که از قبل از انقلاب در سینمای ایران رواج داشت همچنان بر اهداف خود بود و در این سالها برخورد ریشه ای برای از بین بردن آن صورت نگرفت.

وی برای صحبت های خود به مثالی اشاره کرد و گفت : چرا درطی این سالها ما فیلمی در مورد ائمه معصومه(ع) نداریم؟ آیا باید تنها یک فیلم راجع به پیامبر عظیم الشان اسلام ساخته شود؟چقدر در فیلم هایمان راجع به تاریخ ایران سخن گفته ایم ؟چرا به موضوع شهدا و قهرمانان جنگ نمی پردازیم؟

این منتقد گفت: نباید از سینمایی با تفکر سکولار توقع فیلمی با موضوع انتظار و امام زمان داشت. تفکر سکولار بر علیه باورهای مردم گام بر می داردگرچند در طول سال های گذشته تلاش های زیادی هم برای ساخت چنین فیلم هایی صورت گرفته که به سازندگان این نوع فیلم ها مهر سفارشی بودن زدند یا اینکه اندیشه های ایدئولوژیک دارند یا به فیلم مهرحکومتی خورده و در نهایت، به همین دلیل سینمای ایران نتوانسته در این زمینه به تولیدات مطلوب دست پیدا کند و فیلمسازان ما هم سراغ موضوع مهدویت نرفتند.