سوره سینما – هرساله عملکرد تلویزیون در ماه رمضان محلی است برای  بحث، مناقشه و اظهار نظرهای فراوان؛ ضمن اینکه حال و هوای حاکم براین ماه مبارک هم به گونه ای است که خواسته یا ناخواسته مخاطبان پای تلویزیون می نشینند و اوقات فراغت خود را با تماشای برنامه های تلویزیون پر می کنند؛ عده ای طرفدار برنامه های موقع اذان هستند و به نحوی می خواهند زمان باقی مانده تا افطار خود را سرگرم کنند، برخی دیگر ترجیح می دهند بعد از افطار سریال های مورد علاقه شان را ببنید؛ اما اینکه این رسانه ملی در این بازه زمانی چقدر توانسته انتظارات مخاطب را برآورده کند و یا اساسا، مخاطب همچون سال های گذشته در این ماه پیگیر برنامه های شبکه های سیما بوده سوالی است که ما با چند کارشناس و منتقد درمیان گذاشتیم که از نظر می گذرانید:

چیستا پثربی: سریال‌ها افت کیفی و متنی دارند

چیستا پثربی نویسنده، پژوهشگر و کارگردان سینما و تئاتر به سوره سینما گفت: یادم می آید سال های گذشته برای اینکه بتوانیم سریال های ماه رمضان را ببینیم به گونه ای برنامه ریزی می کردیم تا هم به کارهای شخصی مان برسیم و هم بتوانیم برنامه های تلویزیون را در این ماه دنبال کنیم؛ ولی چنین شور و هیجانی را چند سالی می شود که دیگر در خودمان نمی بینیم.

وی ادامه داد: در سال های دور مجموعه های تلویزیونی ماه رمضان آنقدر برای مردم جذابیت داشتند که ما نمی دانستیم کدام را انتخاب کنیم و ببنیم. رضا عطاران با  مجموعه های خوبی همچون «خانه به دوش»، حسن فتحی با سریال «در مسیر زاینده رود» و «میوه ممنوعه»، محمدحسین لطیفی با مجموعه تحسین برانگیز «صاحبدلان» ببینده را پای تلویزیون میخکوب می کرد. یادم می آید برای دیدن سریال «مدینه» و بازی های خوب بازیگران و دیالوگ های قوی که داشتند لحظه شماری می کردم. سریالی با کیفیت قوی «صاحبدلان» مثال زدنی است؛ حتی می توانم بگویم «صاحبدلان» تفسیر جدید قران برای جوانان می تواند باشد.

یثربی با اشاره به اینکه در حال حاضر رقابتی بین مجموعه های تلویزیونی وجود ندارد گفت: من گهگاهی از مردم می پرسم که شما کدام سریال ماه رمضان را می بینید که در پاسخ به من می گویند مگر تلویزیون سریال خوب هم الان پخش می کند؟

وی در بخش دیگری از صحبت خود گفت: کلیت کارهای امسال به گونه ای نبوده که نظر مخاطبین را جلب کند؛ افت کیفی و متنی زیادی در کارها دیده می شود. اصلا، من فکر می کنم بیشتر این سریال ها در لوکیشن نوشته می شوند؛ اینکه پنج ساعت فقط جوجه کباب را داغ می کنند آخر چه معنی می دهد؟

یثربی گفت: خاطرم هست در زمان ساخت سریال «میوه ممنوعه» آقای حسن فتحی در کنار فیلم نامه نویس، دیالوگ نویس هم داشت. اما سریال های حال حاضر از ضعف زیادی رنج می برند. من فکر می کنم شهرستانها و یا روستاها که به امکانات روز مجهز نیستند این مجموعه ها را ببیند و الا این سریال ها توقع خاطب امروز را برآورده نمی کند.

شاهین امین : ساخت برنامه «ماه عسل» از اشتباهات تلویزیون است

شاهین امین روزنامه‌نگار و  منتقد سینما  در گفت و گو با سوره سینما در مورد ساختار برنامه «ماه عسل» گفت: به اعتقاد من سوءاستفاده احساسی آن هم درست قبل از افطار نه تنها کار مناسبی نیست بلکه نقد جدی هم به آن وارد می شود.

وی با بیان اینکه به کرات از ساختار برنامه «ماه عسل» انتقاد شده گفت: نکته جالب اینکه مسئولین صدا و سیما به این اظهار نظرها هیچ توجهی نمی کنند. این در حالیست که تولید محتوای این برنامه دلیل قانع کننده ای ندارد ضمن اینکه اشک مردم را در آوردن و استفاده از احساسات رقیقه مردم کار خارق العاده و عجیبی هم نیست، تنها کافی است برنامه سازان کمی از خطوط قرمز عبور کنند و اجازه طرح یکسری موضوعات را روی آنتن زنده داشته باشند.

این منتقد به موضوع برنامه «ماه عسل» اشاره کرد و گفت: نشان دادن غم و رنج های مردم در صورتی که اصل را بر حفظ کرامت میهمانان بگذاریم و با مخاطب خود صادق باشیم اشکال ندارد اما شیوه برنامه سازی یک برنامه از همان ابتدا به ما می گوید که این برنامه با مخاطب خود صادق است یا خیر!

امین در بخش دیگری از صحبت خود توضیح داد: قصد ندارم در ماه رمضان از الفاظ تندی در انتقاد به این برنامه استفاده کنم اما به صراحت می گویم که ساخت برنامه ای همچون «ماه عسل» از اشتباهات صدا و سیماست در حالیکه می توان برنامه های به مراتب جذاب تری در این ماه ساخت و به مردم ارائه داد که گل و بلبل هم نباشد. کما اینکه همین امسال برنامه‌ای مانند «هزار داستان» تولید شده است که با ساختاری ساده به مراتب دیدنی‌تر از انواع جنگ های روی آنتن است.

وی با اشاره به جنگ های شبانه که در این ماه از شبکه های تلویزیون پخش می شود گفت: متاسفانه این برنامه ها هم حرف چندانی برای گفتن ندارند و اغلب در سطح و ساختار ضعیف ساخته می شوند.

این منتقد در بخش دیگری از صحبت خود گفت: با تمام نقدهایی که به برنامه «خندوانه» دارم اما به نظرم در یک برایند کلی این برنامه رویکرد بهتر و جذاب تری نسبت به دیگر برنامه های تلویزیون دارد یا مجریانی  چون شهیدی فر، برادران صفاریان پور و ضابطیان سالهاست در برنامه سازی امتحان خود را پس داده اند و با سلیقه، دانش، نگاهی انسانی و مسلط سعی در ساخت برنامه هایی جذاب  دارند حال آنکه  رویکرد بسیاری از برنامه های تلویزیون  به شیوه شوآف که مجریانش به شکل متظاهرانه  بیشتر خود را به رخ می‌کشند و نمایش می‌دهند.

امین با پیشنهاد اینکه  مجریان و برنامه سازان جدیدتری با نگاه، دانش و بینش بیشتر و وارد صدا و سیما شوند گفت: متاسفانه در حال حاضر بسیاری  از مجریان محبوب مدیران و برنامه سازان تلویزیون مقابل دوربین لودگی می کنند فرق بین جسارت و وقاحت را تمیز نمی دهند، همچنین، از سواد و معلومات اندکی برخوردار هستند که به اعتقاد من یک مجری باید جامع الاطراف باشد و قدرت تحلیل و به چالش کشیدن موضوعات را در برنامه خود داشته باشد.

وی افزود: مثلا، با نگاه اجمالی به برنامه های مانند تحویل سال یا جنگ های شبانه تابستانی هم این نکته کاملا مشهود است که برنامه سازان شبکه های مختلف فقط در انتخاب میهمانان سعی می کنند از یکدیگر سبقت بگیرند؛ به گونه ای که هر کدام سلبریتی قدرتمند (فضای مجازی) به برنامه آورد آن برنامه برنده تر است، این درحالیست که هیچ کدام این برنامه ها کیفیت محتوایی مطلوبی برای مخاطب ندارند.

مهدی سجاده چی: «ماه عسل» جذاب و تاثیرگذار است

اما مهدی سجاده چی نویسنده نظر کاملا متفاوتی نسبت به شاهین امین دارد. او به سوره سینما می گوید: امسال خوشبختانه، مخاطب قسمت هایی از برنامه «ماه عسل» بودم و به عقیده من برنامه امسال «ماه عسل» بسیار خوب، جذاب، الهام بخش و تاثیرگذار بود؛ الهام بخش از این جهت که مخاطب خود را با قهرمانان این برنامه همراه می دید و دوست داشت کار مشابه آنها انجام دهد.

وی ادامه داد: به این نکته توجه کنیم که خاصیت و کارکرد برنامه ها و سریال های تلویزیونی با فیلم های سینمایی کاملا متفاوت است. برنامه های تلویزیونی در عین حالی که باید برای مخاطب وجه سرگرمی داشته باشد در کنارش باید الهام بخش هم باشد که در بخش هایی از برنامه «ماه عسل» ما این تاثیر گذاری را دیدیم .

سجاده چی افزود: تلویزیون باید برای مخاطبان خود یکسری برنامه هایی با تم  پرهیزکارانه و اخلاقی بسازد تا آنها را به سمت قهرمانان برنامه سوق دهد که متاسفانه تلویزیون به قدر کفایت چنین برنامه هایی ندارد.

حسن معظمی: سریال‌ها امید را در دل خانواده‌ها تقویت نمی‌کند

حسن معظمی منتقد و نویسنده سینمایی، در همین زمینه به سوره سینما گفت: به عقیده من ماه رمضان ماهی است که باید مردم در این ماه به شادی و تفریح بپردارند. شما به دیگر کشورها هم نگاه کنید مردم دیگر کشورها هم در این ماه به غیر از شب های لیالی قدر به جشن و سرور می پردازند. در این ماه باید جامعه و مردم را به سمت نشاط و شادمانی سوق داد و امید را در دل آنها تقویت کرد.

وی ادامه داد: ما به تازگی ایام پر استرس انتخابات را پشت سر گذاشتیم و باید شادی در مردم استمرار داشته باشد اما پرسش من این است آیا شما در سریال های ماه رمضان امسال شادی می بینید؟ قصه های حزن انگیزی که با مخاطب نمی تواند ارتباط برقرار کند. آیا شما در این مجموعه ها امید و نشاط می بینید؟ قرار نیست تلویزیون به مشکلات مردم دامن بزند و دوباره گرفتاری های آنها را گوشرد کند.

وی گفت: در سال های گذشته ماه رمضان مردم بیشتر وقت خود را پای تلویزیون می‌گذراندند؛ اما در حال حاضر یا در پارک یا در سینما و یا دیگر اماکن عمومی تفریح می‌کنند.

معظمی توضیح داد: برنامه «ماه عسل» امسال هم برمدار تکرار قرار گرفت و روی قصه های حزن انگیز دست گذاشت؛ این در حالیست که این برنامه می توانست به موضوعات دیگر اجتماعی که مردم جامعه با آن سرو کار دارند و درگیر هستند بپردازد.

این منتقد با اشاره به اینکه برنامه «ماه عسل» نباید نقش یک فرد مصلح را ایفا کند توضیح داد: تکرار و بازخوانی و استفاده از شیوه ای که امتحانش را پس داده از جاذبه برنامه می کاهد، هرچه موضوعات و مسائل در برنامه تکراری باشد دایره اثرگذاری آن هم کمتر می شود. حال آنکه تیم جوانی که این برنامه دارد  با آن همه خلاقیت و پشتکار باید تغییرات اساسی در جذب مخاطب بوجود بیاورد. امیدواریم در سال های آینده تصمیم گیران این برنامه به موضوعات و شیوه های جدید دست پیدا کنند.