به گزارش سوره سینما، خسرو دهقان، منتقد و نویسنده سینما میهمان این قسمت از «سینما۱» بود. وی در ابتدای این گفتگو درخصوص این فیلم گفت: این فیلم یک کمدی سیاه است که وجه سیاهیش بیشتر از کمدی ست. یعنی آنقدر مخوف است که جز از راهی طنز نمی توان به آن نزدیک شد. بنظرم فیلم یکی از بهترین فیلم های  استنلی کوبریک است. فیلمی است که سرسبز است و همین لحظه ای که با هم صحبت می کنیم می تواند سوژه روز جهان باشد و اتفاق بیافتد.

وی ادامه داد: فیلمساز راهی که پیدا می کند تا بدین موضوع بپردازد، طنز است. چون جز طنز راهی نداشته است. برای آنکه این میزان سیاهی و مخوفی اگر قرار بود جدی نشان دهد، بیننده ای تاب نمی آورد و فیلم جلو نمی رفت.

دهقان خاطرنشان کرد: کمدی عجیب و غریبی است و تا آنجا که حافظه و دانش من یاری می کند، استثنایی ترین فیلم تاریخ سینماست. فیلم «دکتر استرنج لاو» ساخته کوبریک نشان دهنده آن است که فیلم از همان لحظه اول با نامش با ما شوخی می کند و ما را سرکار می گذارد. فیلم درباره جهانی مخوف حرف می زند که هر لحظه می تواند با بمب اتم زیر پای ما خالی شود و نوع بشر از بین برود و توسط یک انسان بی خود و بخاطر هیچ و پوچ این اتفاق رخ دهد.

این منتقد در ادامه بیان داشت: فیلم به گونه ای پیش می رود تا با زبان کمدی این نزدیکی ما به خطر را به خوبی به ما نشان دهد. کوبریک همواره فیلمسازی معترضی بوده است. جهان شوخی و جهان طنز معرف شخصیت، معرف، تعادل، صبر و بسیار موارد است. لذا در این جهان می تواند اعتراض را به خوبی بیان کرد. این فیلم محصول ۱۹۶۴ است و گرچه بالای ۵۰ سال از ساخت آن می گذرد اما هنوز زنده و فیلم آموختنی برای کلاس درس است.

این نویسنده سینما پس از نمایش فیلم و در تحلیل آن بیان داشت: فیلم شانیت زمانی دارد. اتفاقی که در فیلم می افتد در زمان قضیه کوبا و زنگ سرد و کمی پیش از رخداد ویتنام است. و یکسری انسان دیوانه بدون دلیل، تفکر و عجیب در اتاقی تصمیم می گیرند و می توانند سرنوشت بسیاری از انسان ها در کره زمین را تغییر دهند. این انسان های دیوانه و عجیب کم نیستند و این دلنگرانی را به خوبی نشان می دهد.

در ادامه غلامعباس فاضلی، مجری و کارشناس برنامه بیان داشت: یعنی فیلم در زمان جانسون ساخته می شود اما در زمان ترامپ نیز می تواند رخ دهد.

دهقان در ادامه بیان داشت: بله دقیقا. و این در فیلم است که هر زمان می تواند چنین رخداد مخفوفی توسط عده ای ابله رخ دهد. از طریق طنز این خشونت، عریانی و زشتی بهتر برملا می شود و موفق می شود کاریکاتور را به همراه اصل جنس بهتر روی هم بنشاند. و در حالی که انسان باورش نمی شود و می گوید این قطعا یک شوخی است، اما حقیقتا شوخی نیست!

این منتقد ادامه داد: استنلی کوبریک کمتر در قالب تئوری مولف می گنجد. اگر ما یک نکته را تنها ملاک بگیریم؛ و آن وحدت موضوع، وحدت تماتیک و تم تکرارشونده. در کوبریک دو نکته بیشتر پررنگ است. یکی مهندسی سینما و توانایی فنی جنون آسای اوست. به گونه ای فیلم فضایی یا… می سازد که فیلم های دیگر در برابر او رنگ می بازند. این فیلم نیز یکی از فنی ترین فیلمهایی ست که ساخته شده است. فیلمبرداری کمرامنی نیست. نورپردازی است و او به خوبی به این مسئله تسلط دارد. توانایی فنی در طراحی صحنه، مونتاژ، فیلمنامه نویسی و… است. لذا او از لحاظ فنی یکی از استثنایی ترین فیلمسازان تاریخ سینماست. تمام فیلمسازان معاصر جوان جهان خارج از موضوع و تماتیک، سعی می کنند از طریق فیلم های کوبریک فیلمسازی را یاد بگیرند و بهترین معلم شان فیلم های وی هست.

در ادامه غلامعباس فاضلی بیان داشت: کوبریک پیش از فیلمساز یک عکاس بوده است و بسیاری تاثیر عکاسی را بر فیلم های او می بینند و می گویند فیلم های کوبریک متشکل از عکس هایی زیبا و قاب بندی های جذاب بوده است.

درادامه خسرو دهقان درخصوص بازی های این فیلم گفت: بازی ها در این فیلم بازی های زیرپوستی، پنهان، آرام و با طمانینه نیست. بلکه بازی های اغراق شده و گاها تو ذوق خورنده هست. علت چیست؟ علت این است که بخشی از موضوع فیلم است. موضوع فیلم که خشونت است این امکان را می دهند که غلوآمیز باشد. چون بازی های نرم، خشونت مرکزی فیلم را پنهان می کرد.

وی ادامه داد: پیتر سلرز در این فیلم سه نقش با سه گرایش و سه شخصیت مختلف را بازی می کند. نکته نهاییش اینکه این سه نوع رویکرد، شخصیت و گرایش نتیجه اش بی حاصل است و در نتیجه فیلم تاثیری ندارد. یعنی من افسر معمولی، رئیس جمهور یا… بشوم در نتیجه تغییری حاصل نمی شود و این به خشونت فیلم کمک می کند. پیتر سلرز می خواهد بگوید نقش آفرینی در سه نقش هم در درون من تاثیر ندارد. در داخل خودم هم خودم را نمی توانم مهار کنم. علتش هم این است که کوبریک علاقمند به اکسپرسیونیسم است. اکسپرسیونیسم در یک کلمه می گوید چیزی در نهان آدم وجود دارد که بیرون می آید. برعکس در سینما یک صورت داریم که شما از صورت به نهان من می توانید پی ببرید. در اکسپرسیونیسم برعکس است می گوید چیزی در درون آدم ها وجود دارد که بیرون می زند. این فیلم این چنین است. رخوت، چرک و علاقمندی به جهان را به آشوب کشیدن چنان بیرون می زند که آن وجه شیک من را بهم می زند.

این منتقد در پایان بیان داشت: دعوا و جنگ بر سر مسئله ای است و این فیلم دارد نشان می دهد این دعوا و جنگ بر سر هیچ و پوچ و جدال های توهمی است. فیلم نشان می دهد نوع بشر این خطر در کنارش است. او راه حل پیشنهاد نمی کند. چراکه وظیفه او به نمایش درآوردن این معضل است. او نشان میدهد جنگ ویتنام برای چه به وجود آمد. برای هیچ و پوچ و چه دستاوری بدست آمد جز بدختی و آوارگی.

برنامه تلویزیونی «سینما۱» پنجشنبه شب ها ساعت ۲۳ از شبکه یک سیما پخش خواهد شد. در دوره جدید این برنامه، فیلم به انتخاب میهمان برنامه به نمایش درمی آید و سپس بررسی و تحلیل آن با حضور میهمان و مجری «سینما۱» انجام خواهد شد.

تهیه کننده، سردبیر و مجری «سینما۱» غلامعباس فاضلی، منتقد و نویسنده سینمایی است. این برنامه در«تامین برنامه» شیکه یک سیما تولید شده است.

علاقمندان «سینما۱» می توانند اخبار مربوط به این برنامه را از کانال  t.me/cinema1tv1 دنبال کنند.