به گزارش سوره سینما، تهیه‌کننده فیلم سینمایی «نفوذی» در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری حوزه هنری با تاکید بر اینکه سینما و تلویزیون برای آزادگان ارزش و اهمیت بیشتری قائل باشد، خاطرنشان کرد: این مسئله یک اعتراف تلخ است که سینما و تلویزیون کشورمان طی این سال‌ها آن‌طور که باید و شاید به موضوع آزادگان دلیر سلحشورمان نپرداخته است؛ در حالی که این بزرگان گنجینه‌های گران‌بهایی برایمان هستند.

جمال شورجه درباره علت کم پرداختن به موضوع آزادگان در حوزه فیلم و سریال‌سازی تلویزیون تصریح کرد: متاسفانه سیما و سینما طی این سال ها آن طور که شایسته آزادگان دلیرمان است به این موضوع توجه نکرده است و آن طور که باید و شاید از اطلاعات زمان اسارت آزادگان ما درست استفاده نشده است. بحث آزادگان علی‌رغم اینکه از سوژه‌های بسیار جذابی برای ماست و ما می‌توانیم گنجینه‌های گران قیمتی در این عرصه پیدا کنیم، متاسفانه هم از سوی سیما و هم سینمای کشورمان کم‌‌توجهی شده است و از طرفی نهادهای ذی‌ربط و همین طور سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز آن طور که شایسته این حوزه حوزه بوده به آن نپرداخته‌اند که البته این امر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که شاید آن ها هم خیلی مقصر نباشند.

این تهیه‌کننده و کارگردان سینما و تلویزیون سپس تاکید کرد: این نوع سوژه‌ها مضامین ملی و عزت نظام هستند و خود نظام جمهوری اسلامی و مجلس محترم باید بیشتر به آن توجه کند و بودجه‌های ویژه برای ساخت آثاری با موضوع دفاع مقدس و آزادگان اختصاص بدهند تا برای تهیه‌کنندگان خصوصی که با سرمایه‌های اندک به حوزه فیلم‌سازی ورود پیدا می‌کنند کمک‌کننده باشد. دولت باید برای پرداختن به مباحثی چون دفاع مقدس، مقاومت اسلامی، آزادگان و … بودجه بیشتری اختصاص بدهد و همین نداشتن بودجه مشکل جدی ماست. آزادگان کشورمان ۸ سال درگیر جنگ بودند و در آن مدت بود که دفاع مقدس شکل گرفت و طی این سال ها در مقابل هجمه‌های گسترده مقاومت کردند و در نهایت دشمن را از کشورمان بیرون کردند. ۸ سال مردم با گوشت و پوست و تمام هستی خودشان از کشور دفاع کردند، پس به همان نسبت هم باید به این بحث اهمیت داده شود.
او در همین راستا ادامه داد: به عنوان مثال نهادهایی مثل بسیج، سپاه و … که شاید خیلی وظیفه‌ سازمانی نداشته باشند اما ما می‌بینیم که وارد این حوزه شدند ولی جا دارد که بیش از این ها به موضوعی مثل آزادگان و دفاع مقدس توجه شود. حداقل ما باید در سال ۱۰ فیلم سینمایی در همین زمینه‌ها داشته باشیم، البته کار خوب و فاخر نه اینکه سطحی و نازل به موضوع بپردازیم تا مخاطب بتواند ارتباط خوبی با کار برقرار کند. به اعتقاد من ما نسبت به این افراد بزرگ غفلت داریم. ما بیشترین گنجینه‌ها را در حوزه دفاع مقدس در همین حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی داریم که اتفاقا بیشترین کتاب‌ها را چاپ کرده است. همین گنجینه‌ها می‌توانند منابع محکم و با ارزشی برای تولید فیلم و سریال باشند. در واقع برای تولید آثار این چنینی باید امر اقتباس صورت بگیرد و خاطره‌ها را به فیلم و سریال تبدیل کرد. این کار هم از دیگر غفلت‌های ما محسوب می‌شود.

وی در پاسخ به اینکه با توجه به فقر سینمای امروز ایران، آیا آزادگان شاخصه‌های قهرمان سینما شدن را دارند و اگر دارند چرا خیلی به آن ها پرداخته نمی‌شود؟، خاطرنشان کرد: اساسا این موضوعات و مضامین بسیار سینمایی هستند. ما می‌توانیم از موضوعاتی چون قهرمان بودن آزادگان، دوران اسارتشان و … استفاده کنیم. درواقع اسارت آزادگان بود که آن ها را به قهرمان تبدیل کرد اما متاسفانه عمدتا فیلم و سریال‌های ما در این زمینه قصه و شخصیت محوری و الگویی ندارند که این مسئله به نویسندگان ما برمی‌گردد که چه شخصیت‌هایی را سفارش می‌دهند. نمونه بارز آن مرحوم ابوترابی که شاید بتوان گفت شهید ابوترابی؛ چراکه ایشان یکبار شهید شدند و سپس مرحوم شدند. این گونه شخصیت‌های بزرگ باید سوژه و مضمون فیلم‌نامه‌نویسان ما باشند تا الگویی هم برای نوجوانان و جوانان کشور باشند.

کارگردان آثاری چون «عملیات کرکوک»، «عبور از خط سرخ»، «سی و سه روز» و …. در پایان صحبت‌هایش درباره اینکه آیا موضوع آزادگان در سینما می‌تواند مسئله امید در جامعه را تزریق کند، اظهار کرد: اتفاقا امید یکی از محورهای اصلی دوران اسارت است؛ یعنی امید به رهایی و آزادی. همان طور که ما کماکان منتظر ظهور حضرت مهدی(عج) هستیم، آزادگان ما نیز در زمان اسارت این حس را واقعا درک و لمس کرده‌اند. بنابراین خاطرات و اطلاعات این بزرگان از زمان اسارت می‌تواند دست‌مایه کارهای خوب سینمایی و تلویزیونی قرار بگیرد. به نوعی نویسندگان ما باید ماهی‌ها و گوهرهای گران‌بها را از دریا بیرون آورند و آن ها را به داستان‌های تصویری تبدیل کنند و در کلام آخر فرهنگ ایثار و شهادت و آزادگی باید تا همیشه زنده نگه داشته شود.

حسن برزیده با اعتقاد براینکه داستان اسارت آزادگان قطعا برای همه ما جذاب است، بیان کرد: آنچه که آزادگان کشورمان را به قهرمانان واقعی تبدیل کرد، اخلاق و رفتارشان بود؛ بنابراین ما نباید در فیلم و سریال‌هایمان فقط کتک خوردن و زخمی شدن آن‌ها را نشان بدهیم بلکه ایثار و از خودگذشتگی و اتفاقات عجیبی که برایشان رخ داد را بازگو کنیم.

کارگردان آثاری چون «مزار شریف»، «پرواز خاموش»، «دولت مخفی» و … به مناسبت سالروز آزادگان به میهن اسلامی  درباره اینکه چرا علی‌رغم اینکه تجربیات تلخ آزادگان کشورمان می‌تواند برای نسل امروزمان راهگشا باشد، در حوزه فیلم و سریال‌سازی به آزادگان کم پرداخته می شود، توضیح داد: انگیزه برای ساخت فیلم و سریال‌هایی با موضوع آزادگان، شهدا و جانبازان نباید صرفا فقط به این دلیل باشد که آنها سختی کشیده‌اند و حالا ما با ساخت آثاری از این دست از آن ها قدردانی کنیم، بلکه موضوع خیلی فراتر از این چیزهاست که بخواهیم این‌گونه فکر کنیم، البته اتفاق قشنگی است که از آن ها تجلیل کنیم. اتفاقا به نظرم اتفاقاتی که برای آزادگان ما در زندان‌های عراق افتاد خیلی جذاب است و هم در عین حال آموزنده است به جهت اینکه آن‌ها یک موقعیت ویژه‌ای داشتند تا خودشان را در آن شرایط و با آن امکانات ناچیز حفظ کنند و در عین حال رشد کنند. به اعتقاد من برای تمام دنیا این شرایط جذاب است، به همین دلیل می‌تواند سوژه جذابی برای فیلم و سریال‌های ما باشد.

وی افزود: وقتی چنین امکاناتی برای ما در حوزه فیلم و سریال‌سازی وجود دارد و الگوهایی که می‌شود از آن ها به بهترین شکل استفاده کرد، سهل انگاری کردن در این زمینه قاعدتا خسارت‌هایی دارد و من فکر می‌کنم سینما و تلویزیون هردو که از متولیان این امر هستند به این موضوع کم‌توجهی می‌کنند؛ البته شاید هم خیلی مقصر نباشند؛ چراکه آنقدر درگیر روزمرگی شده‌اند که خیلی به سمت این‌گونه سوژه‌ها نمی‌روند. از طرفی دیگر هزینه‌های ساخت این‌گونه آثار چه در سینما و چه در تلویزیون بسیار بالاست و هم اینکه مشتریانش کم است، یعنی درواقع یک‌سری مخاطبان خاص این‌گونه آثار را دوست دارند. بنابراین در مجموع من فکر می‌کنم این سوال مبنی بر اینکه چرا به مسئله آزادگان کم پرداخته می‌شود، باید از مدیران پرسیده شود. ساخت فیلم‌هایی با موضوع دفاع مقدس شاید جزو تخصص و علاقه شخصی برخی فیلم‌سازان نباشد ولی به نظر می‌رسد همکارانی هم که علاقه‌مند به ساخت این گونه آثار هستند شاید پیشنهادهای خوبی به آن ها نشده است. ناگفته نماند که ساخت این گونه فیلم و سریال‌ها نه فقط به دلیل مسائل مالی کار را برای عوامل دشوار می‌کند، بلکه بعضا به دلیل امکانات موجود مثل فضا، لوکیشن، ماشین و لباس‌های مربوط به آن زمان که خیلی با جامعه امروزمان هماهنگ نیست و ما آن امکانات را در اختیار نداریم کار را دشوار می‌کند و هزینه‌ها را بالا می‌برد.

این کارگردان سینما و تلویزیون در ادامه در پاسخ به اینکه با توجه به فقر قهرمان در سینمای کشورمان، آیا آزادگان شاخصه‌های قهرمان شدن در سینما را دارند، خاطرنشان کرد: مجددا تاکید می‌کنم قطعا آن‌ها جذاب هستند و موقعیت‌شان جذاب است. متاسفانه در برخی کارها که با موضوع اسرا همراه است ما فقط شاهد کتک خوردن و زخمی شدن اسرا هستیم تا اینکه بخواهیم در جریان اتفاقات شگفت‌زده آن ها در دوران اسارت قرار بگیریم. ما می‌توانیم در این گونه کارها خیلی ساده و ابتدایی رفتار کنیم و مثل برخی کارها این گونه رفتار کنیم و فقط صحنه‌های خشن کتک خوردن‌ها را نشان بدهیم؛ این در حالی است که اسرای ما اتفاقات عجیب و غریبی هم داشته‌اند که قطعا جذاب‌تر است؛ آن ها هم آن زمان برای خودشان دولت و رئیس جمهور داشتند و رشد می‌کردند و در عین حال دغدغه آزادی داشتند؛ چون باید رشد می‌کردند. برخی از آزادگان ما واقعا باسواد بودند و با زبان‌های مختلف در دوران اسارتشان آشنا شدند و همچنین در زمینه‌های ورزشی خیلی رشد کردند و با وجود کمبودهایی که داشتند افراد باسوادی بودند. به عنوان مثال خاطره‌ای شنیده‌ام از یکی از آزادگان که تعریف می‌کرد خانواده‌اش برایش مقداری پسته آورده بود که او تمام پسته‌ها را بین اسرای دیگر تقسیم می‌کرد و برخی حتی همان دو سه پسته را نمی‌خوردند و آن ها را برای هم‌بندی‌هایشان نگه می‌داشتند تا هنگامی که  همدیگر را می‌دیدند از آن ها پذیرایی کنند. درواقع همین اخلاق و رفتار آزادگان بود که آن ها را به قهرمان تبدیل کرد. بنابراین ما باید به این ابعاد از اتفاقات اسرا بپردازیم که با کم و کاستی‌‌هایی که داشتند اما چه کارهای عجیب و غریبی می‌کردند.

برزیده همچنین درباره اینکه آیا موضوع آزادگان در سینما می‌تواند مسئله امید را در جامعه تزریق کند، تصریح کرد: حتما همین طور است. البته آدم‌ها همه در یک سطح نیستند. به عنوان مثال ما آزاده‌ای داشتیم که دست به خودکشی زده بود ولی در مقابل افرادی بودند که نه تنها خودکشی نمی‌کردند بلکه در آن شرایط رشد هم می‌کردند و همین مسئله یعنی امید دارند و به آزادی و رهایی فکر می‌کنند. به نظرم این اعتقادات است که ما را برای ادامه زندگی امیدوار می‌کند.

وی در پایان درباره اینکه آیا قصد دارد در آینده کار جدیدی با موضوع دفاع مقدس و آزادگان داشته باشد، گفت: فعلا برنامه‌ای در این زمینه ندارم چون واقعا برای کاری که در تلویزیون با عنوان «دولت مخفی» داشتم اذیت شدم و دیگر به این موضوع فکر نکردم. علی رغم اینکه به لحاظ موضوعی برایم خیلی جذاب است و به نوعی وظیفه است اما شرایط خیلی باید ایدئال باشد تا بخواهم کاری در این زمینه انجام بدهم و خیالم راحت باشد. فعلا درگیر آماده‌سازی سریالی با عنوان «پرواز در ارتفاع» برای شبکه اول هستم که مراحل تدوین به تازگی به پایان رسیده است و احتمالا تا ۲۰ شهریورماه آماده پخش شود.

احمد کاوری، کارگردان، نویسنده و بازیگر سینما و تلویزیون، گفت: چند سالی ست که با تغییر رویکرد فرهنگی کشور، احساس می‌شود موضوعات زیادی برای پرداخت به فراموشی سپرده شده است که بحث آزادگان نیز از جمله همین موضوعاتی است که خیلی به آن پرداخته نشده است.

کارگردان فیلم سینمایی «نفوذی» درباره اینکه چرا علی‌رغم اینکه تجربیات تلخ آزادگان بازگشته به میهن می‌تواند برای نسل امروز کشورمان بسیار راهگشا بوده و سوژه‌های جذابی برای تهیه فیلم و سریال باشد، ولی در حوزه فیلم‌سازی خیلی به این موضوع پرداخته نمی‌شود، خاطرنشان کرد: اصولا فیلم‌سازی و انتخاب موضوع و مضمون از دو مسئله نشئت می‌گیرد که یکی نیاز درونی هنرمند است که باید موضوعی را انتخاب کند و دوم اینکه درواقع سیاست‌گذاری‌ مراکز فرهنگی است و براساس همین سیاست‌گذاری‌ها روندی دنبال می‌شود. طی این سال ها به صورت جسته و گریخته ما آثاری در حوزه آزادگان در سینما و تلویزیون داشتیم. سال های گذشته این گونه بود. به عنوان مثال، نهاد یا سازمانی موضوعاتی در همین زمینه انتخاب می‌کردند و روی آن ها کار می‌شد که نمونه‌‌هایش را هم دیده‌ایم. اما اکنون چند سالی است که احساس می‌شود با تغییر رویکرد فرهنگی کشورمان خیلی مباحث من‌جمله بحث آزادگان و دفاع مقدس به فراموشی سپرده شده است.

وی ادامه داد: بحث آزادگان بازگشته به میهن به اسلامی هم درواقع زیرمجموعه‌ای از بخش بزرگ‌تری از کشور است که در آن ۸ سال دفاع مقدس داشتیم. در مجموع به نظرم به این موضعات طی این سال‌ها در سینما و تلویزیون پرداخت کمی شده است و از طرفی حرکت خیلی جدی هم از لحاظ حمایت در این گونه موضوعات نمی‌بینیم. با این صحبت‌ها من نوعی شخصا نمی‌گویم این اتفاق خوب است یا بد؛ چون نمی‌خواهم قضاوت کنم اما می‌خواهم بگویم موضوع جنگ طی این سال ها خیلی مورد توجه کسی نبوده است.

کاوری سپس در پاسخ به اینکه با توجه به فقر قهرمان در سینمای ایران، آیا آزادگان شاخصه‌های قهرمان شدن در سینما را دارند، توضیح داد: صددرصد همین‌طور است و می‌توان آن‌ها را قهرمان معرفی کرد. می‌توان نمونه‌های این کار را در آثار ایرانی و حتی خارجی هم دید که زندان‌ها همیشه قهرمانانی برای خود داشته‌اند. البته نگاه‌ها متفاوت است و شاید در برخی آثار قهرمان به آن منظور که در ذهن مردم باشد، محسوب نشود بلکه منظور از قهرمان انجام یک کار خارق‌العاده که بیشتر نفع عموم بریشان اهمیت داشته باشد، است. گرایش سینمای کشورمان در حال حاضر بیشتر اجتماعی است و همین موضوع نیز قهرمانانی دارد ولی چهره‌شان فرق کرده و از یک منظر دیگر به قهرمان بودن می‌پردازد.

این فیلم‌ساز همچنین درباره این مسئله که آیا موضوع آزادگان در سینما می‌تواند مسئله امید را در جامعه تزریق کند، گفت: به نظرم هر موضوعی در هر مکانی می‌تواند هر هدفی را دنبال کند و امکان هر اتفاقی هم وجود دارد؛ بحث امید هم شامل آن می‌شود و حتی می‌تواند گاهی ناامیدی و یاس را نیز دنبال کند که این دیگر به رویکرد و نگاه افراد برمی‌گردد. به عنوان مثال، ما آثار خیلی خوب و فاخری داشتیم اما در عین حال در آن ها ناامیدی و یاس موج می‌زد. بنابراین امکان هر اتفاقی وجود دارد اما اینکه صرفا امید یا ناامیدی باشد این‌طور نیست و می‌توان در کارهایی مثل بحث آزادگان به موضوعاتی چون ایثار، از خودگذشتگی و مقاومت اشاره کرد و یا در دیگر ژانرها هر موضوعی را در فضای نمایش مطرح کرد. در مجموع دنیای نمایش بسیار وسیع و عجیب و غریب است.

نویسنده مجموعه «قفسی برای پرواز» با موضوع آزادگان، در پایان درباره کار جدیدش و اینکه آیا قصد دارد در آینده کاری در رابطه با آزادگان در سینما و تلویزیون داشته باشد، اعلام کرد: در حال حاضر احساس می‌کنم موضوع و مضمونی که بتوانم در این زمینه داشته باشم، در برنامه‌ام وجود ندارد اما این اتفاق به شرایط بیرونی و پیشنهادهایی که می‌شود، بستگی دارد. برنامه امسالم یک فیلم سینمایی است که در مرحله پیش تولید قرار دارد و برای سال آینده نیز فیلمی دیگر دارم که مشغول طراحی آن هستم.