به گزارش سوره سینما، دومین نشست از سلسله نشست های پدیدارشناسی سینمای ایران با موضوع سینمای کودک و نوجوان، دوشنبه ۱۵ آبان ماه، در حوزه هنری برگزار شد. در ابتدای این برنامه، عزیزالله حاجی‌مشهدی با اشاره به اینکه در سینمای ایران، از آغاز شکل گیری، بحث سینمای کودک در ذهنیت هر فیلم‌سازی وجود داشت، اظهار کرد: سینمای ایران از ابتدا منتظر شرایط مناسب بود تا به مقوله کودک و نوجوان بپردازد و این شرایط، همان فیلم‌نامه مناسب کودک و نوجوان بوده است.

وی ادامه داد: متاسفانه به دلیل اینکه در سال‌های ابتدایی ورود سینما به ایران، شاکله مستقل برای کار نداشتیم، نگاهمان به آثار بیرون از مرزها بود. سینما مانند صنعت چاپ خیلی دیر به ایران رسید و به همین میزان، سینمای کودک و نوجوان نیز در ایران خیلی دیر آغاز به کار کرد. البته سینمای جهان نیز خیلی دیر به ژانر کودک و نوجوان رسید.

حاجی‌مشهدی با اشاره به آثار فانتزی و تخیلی که برای کودکان و نوجوانان تولید شده است، عنوان کرد: نخستین گام‌های سینمای کودک در جهان، پس از جنگ جهانی دوم در انگلستان آغاز شد و فیلم‌سازی برای کودکان و نوجوانان با شعار خوش آب و رنگ اخلاق‌مداری آغاز شد. تهیه کنندگان و شرکت های سازنده فیلم های کودک، تلاش می کردند تا آثارشان دارای محتوای اخلاقی خاصی باشد و به طور مثال مصرف مشروبات الکلی، خشونت، دروغ و … در این آثار به نمایش در نمی آمد. اما اشکال عمده این آثار این بود که قهرمان شان، آدم بزرگ ها بودند و به کودکان این احساس را می داد که نمی‌توانند روی پای خود بایستند.

این منتقد سینما با تاکید بر اینکه سینمای کودک، نوجوان و بزرگ‌سال در تمام دنیا، قالب‌های متفاوتی هستند، عنوان کرد: در سینمای کودک، فیلم‌نامه باید متناسب با درک واژگانی و سن و سال مخاطب نوشته شود. نمی‌توانیم یک پیام واحد را برای مخاطبان متکثر به یک گونه ادا کنیم. برای کودک، نوجوان و بزرگ‌سال تفاوت گیرندگی در پیام وجود دارد.

وی همچنین گفت: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از اتفاقات خوبی بود که در ایران به وقوع پیوست. این کانون از دهه ۴۰ راه اندازی شد و مفاهیم اخلاقی، انسانی، دینی و مذهبی را در آثار خود برای کودکان و نوجوانان خلق کرد و سینماگران بزرگی نیز با کانون همکاری کردند. کانون به مرکز انحصاری برای تولید فیلم در حوزه سینمای کودک تبدیل شد و تقسیم بندی های اخلاقی و تربیتی هم داشتند و دو قالب فیلم «درباره کودکان» و «برای کودکان» تولید می کردند.

حاجی‌مشهدی افزود: کانون در دوره ای دچار رکود شد و بار دیگر با رونق سینما، این مرکز نیز در دهه ۶۰، جانی دوباره گرفت. اما هرگز سال های درخشان دهه ۴۰ را تجربه نکرد.

وی اظهار داشت: در حال حاضر، بهترین جا برای تولید آثار سینمای کودک و نوجوان مراکز دولتی است؛ چرا که مراکز غیردولتی، به دلیل مطمئن نبودن از بازخورد مالی این‌گونه آثار، انگیزه ندارند. مراکز دولتی از این گونه آثار باید حمایت کنند تا روی پای خود بایستند وگرنه همیشه این سینما رشد منفی خواهد داشت.

این منتقد سینما همچنین تصریح کرد: یکی از عرصه هایی که می‌توانست به غنا بخشی فیلم کودک کمک کند، ادبیات به طور عام و ادبیات کودک به طور خاص بود. وقتی برای تولید فیلم کودک به سراغ کتاب کودک می‌رویم، در واقع کار خود را راحت کرده ایم و از نتیجه آن نیز می توانیم تا حدودی مطمئن باشیم.

جلال فاطمی نیز در ادامه این برنامه با بیان اینکه سینمای کودک و نوجوان وابسته به مدیریت دولتی است، عنوان کرد: قطع کمک های دولت به هر دلیلی، می‌تواند برای سینمای کودک و نوجوان فاجعه‌بار باشد. زیر پای سینمای کودک و نوجوان را به نام خصوصی‌سازی نمی‌توان خالی کرد. ما کشوری غنی، مردمان باهوش و زحمتکشی داریم. هنرمندان کشورمان هم افرادی خلاق و مستعد هستند. در واقع باید بگویم بودجه روشن نگه داشتن سینمای کودک زیاد نیست و باید از این ژانر حمایت بیشتری صورت گیرد.

وی همچنین گفت: وقتی از خصوصی‌سازی صحبت می‌کنیم، باید ببینیم مولفه‌ها را هم به سمت خصوصی سازی برده ایم یا خیر. به طور مثال، باید توجه داشته باشیم که مجوز ساخت آثار را هم به بخش خصوصی می‌دهیم یا تنها بخش سرمایه‌گذاری را خصوصی می‌کنیم. آیا آن‌طور که تولید کنندگان اثر می‌خواهند، می‌توانند برای فیلم خود تبلیغ کنند. آیا اسپانسر و سرمایه‌گذار در ساخت این آثار مشارکت دارند.

فاطمی با طرح این پرسش که اگر سینمای کودک و نوجوان در پی بحران رکود بودجه باشد آن وقت تکلیف این سینما چه می‌شود، عنوان کرد: در این صورت متوجه می‌شویم که معادله ها درست از آب درنیامده‌اند و این سینما وارد کما می‌شود. معتقدم باید به سمت برخی از الگوهای قدیمی بازگردیم و فکر کنیم که چگونه سینمای مهجور کودک و نوجوان را پر و بال بدهیم.

این کارگردان سینما با تاکید بر اینکه باید اجازه دهیم هر دو فاز خصوصی و دولتی در سینمای کودک و نوجوان وجود داشته باشد، عنوان کرد: فاز دولتی و حمایتی مانند سابق سر جای خود باشد و برای کشف فضاهای نو نیز از فرمول های خصوصی سازی استفاده کنیم. اما این خصوصی سازی را باید با برنامه ای اصولی و تدریجی به پیش برد.

وی اظهار داشت: فیلم‌سازان مجرب، باید از تخیلات شخصی خود پرهیز کنند و در رابطه با ایده هایشان، متوازعانه با دیگران مشورت کنند . پیش‌کسوتان عرصه سینمای کودک و نوجوان مستحق این هستند که بدون دغدغه کار کنند. پیش‌کسوتان تجربیات زیادی دارند و باید برایشان احترام قائل شد.

منبع: پایگاه خبری حوزه هنری