سوره سینما : فاطمه (فرشته) حسینی‌شکیب دارای مدرک دکترای تخصصی رشته مطالعات از دانشگاه هنرهای خلاقه انگلستان، کار‌شناسی ارشد انیمیشن از دانشگاه هنر و کار‌شناسی ارتباط تصویری (گرافیک) از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران است که در سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹ استاد رسمی پاره‌وقت تئوری انیمیشن در دانشگاه هنرهای خلاقه انگلستان بوده و سابق بر آن، به شکل حق‌التدریس در دانشگاه فوق و دانشگاه وست‌مینس‌تر به تدریس تئوری انیمشن و همچنین دوره‌ «روش‌های تحقیق پیشرفته» برای دانشجویان دکترا پرداخته است.

وی که اوایل پاییز ۹۶ با انتشار بیانیه ای با هدف همدلی و انسجام بیشتر در جامعه انیمیشن از عضویت در هیات مدیره انجمن صنفی کارگری انیمیشن استان تهران کناره گیری کرده بود در گفتگو با خبرنگار سوره سینما شرایط فعلی آسیفا را مخالف روح اهداف اولیه این نهاد دانست و به نمایندگی از اعضای جامعه انیمیشن «دیده بان» با ارائه توضیحاتی به تفاوت عملکرد آسیفا و صنف انیمیشن خانه سینما که این روزها اطلاعات روشنی از آن در دست نیست پرداخت که در زیر میخوانید:

* برای اینکه مساله آسیفا را ریشه ای تر بررسی کنیم بد نیست از آغاز فعالیت تا وضعیت فعلی این نهاد شرح مختصری بدهید تا بدانیم با تشکیل صنف قانونی انیمیشن، اکنون تکلیف آسیفایی که تا به حال تحت نظر خانه سینما فعالیت های صنفی میکرده، چیست و حالا که صنف در خانه سینما جای گرفته، جایگاه آسیفا کجاست؟   

– آسیفای ایران یا انجمن بین المللی فیلمسازان انیمیشن یک سازمان مردم نهاد یا غیرموظف وابسته به آسیفای بین الملل است. در اساسنامه آسیفای بین الملل به شعبه های مختلف آسیفای اصلی که در فرانسه (انسی) ‌ثبت شده در سایر کشورها فصل ها یا بخش های آسیفا گفته می شود.

ASIFA CHAPTERS فعالیت های آسیفای بین الملل و همه شعبات آن به تناسب وضعیت و نیازهای هر کشوری در حیطه فعالیت های فرهنگی و در حوزه ترویج و حمایت از انیمیشن درسرتاسر دنیاست.  آسیفای ایران هم که در دهه ۶۰ شمسی و پس از انقلاب به همت استاد نورالدین زرین کلک تشکیل شد همین خاصیت فرهنگی،‌ غیر انتفاعی و ترویجی را داشت. بعدها در دهه هفتاد با تصمیم جمعی قرار شد آسیفا زیر نظر خانه سینما و وزارت ارشاد برود و بنابر ملاحظات جدید آن زمان خانه سینما مانند سایر انجمن های صنفی این خانه فعالیت های صنفی خود را آغاز کند. تا جایی که مکررا از همه شنیده ایم، ا‌ستاد زرین کلک با این تغییر ماهوی از یک سازمان مردم نهاد فرهنگی به یک نهاد صنفی مخالف بودند و آن را مخالف روح آسیفا می دانستند.

به هرجهت به دلیل شرایط تاریخی آن زمان به نظر می رسید این بهترین یا شاید تنها انتخاب باشد و به این شکل بود که اساسنامه آسیفای ایران کم کم استحاله پیدا کرد تا به ماهیت سایر انجمن های صنفی خانه سینما نزدیک شود. به همین ترتیب مسائلی مانند عضویت (عضو وابسته و پیوسته) ‌و برخی موارد کاملا صنفی و حقوقی مانند بیمه کردن اعضا در دستور کار قرار گرفت و انصافا در این دوران آسیفا تبدیل به نهاد شناخته شده و هویت دار انیمیشن ایران شد.

اما اکنون که صنف انیمیشن به شکل قانونی تشکیل شده و اساسنامه اش تقریبا همان اساسنامه آسیفای صنفی است، ‌به نظر می رسد زمان آن رسیده و بلکه بسیار هم دیر شده تا آسیفای اصلی را که همان روح سازمان مردم نهاد آسیفاست،‌ به عنوان میراث فرهنگی انیمیشن ایران به نقطه حقیقی اش برگردانیم.

مشکل اصلی این است که هیات مدیره آسیفا حدود شش سال است که انتخاباتی برگزار نکرده اند و همه اعضای آن سه سال است به شکل منقضی کماکان در سمت های خود باقی مانده و با همان عنوان فعالیت می کنند.

* با این شرایط باز هم قرار است انتخاباتی برگزار شود؟

– به خاطر پیگیری های فراوان اعضا،‌ بازرس و فشار مطالبات جمع کثیری از جامعه انیمیشن که اکنون با نام «دیده بان انیمیشن» شناخته می شود،‌ هیات مدیره در اقدامی بسیار دیرهنگام  فراخوان برگزاری مجمع عمومی «عادی» داد و در ۶ مهرماه ۹۶ مجمعی برگزار شد که چون بسیار دیرموقع اعلام کردند و نزدیک تعطیلاتی سه روزه بود، تعداد به حد نصاب نرسید و قرار شد مطابق همان اساسنامه تا دو ماه بعد مجمع بعدی را اعلام کنند.

این مجمع بعد از گذشت تقریبا سه ماه هنوز هم برگزار نشده اگرچه که هفته پیش آسیفا مجمع عمومی بعدی را برای تاریخ سه شنبه ۱۹ دی ماه  اعلام کرد و همچنین برای پذیرش پیشنهادات اصلاحات اساسنامه و سایر شکایات اعلام آمادگی کرد تا جلسه ای پیش از مجمع برای بررسی این موارد تشکیل شود، اما نه روز و نه سازوکار جلسه پیش-مجمع را تعیین نکرد و با نزدیک شدن به آن تاریخ مشخص است که چنین اراده ای هم اصولا وجود ندارد.

در مجمع  ششم مهرماه که از نظر تعداد شرکت کنندگان برای رای گیری به حد نصاب نرسید، اعتراضات تندی نسبت به هیات مدیره آسیفا و شخص آقای روانبخش صادقی ابراز شد و البته آقای صادقی متوجه شدند که مطالبات معوق مانده اعضای آسیفا و نگرانی های ایشان بسیار است. آنجا دوستان دیده بان مطرح کردند که ما به آسیفای بین الملل شکایت می کنیم تا جلوی کارهای غیرقانونی شما را بگیرند. نمی دانم هیات مدیره آسیفا این تهدید را تاچه حد جدی گرفتند، اما من به عنوان یکی از اعضای گروه دیده بان درکنار سایر دوستان، درحال پیگیری این شکایت هستم. اگرچه که ترجیح میدادیم این شکایت صورت نگیرد و آبروی ما نزد جامعه جهانی انیمیشن محفوظ بماند.

* به طور شفاف خواسته اعضای دیده بان انیمیشن از آسیفا چیست؟

اینکه آسیفا باید به اساسنامه اصلی و اوریجینالش بازگردد و همه بندهای صنفی اش را حذف کنند. چراکه آسیفا عضو وابسته و پیوسته داشته (برخلاف اساسنامه اصلی که چنین عضویت هایی ندارد و همه به شکل ساده فقط عضو هستند). در آسیفا قوانین دیگری مخالف روح اساسنامه اصلی تصویب کرده اند که مثلا هر عضو پیوسته (که می تواند هم رای بدهد و هم کاندیدا بشود) باید حداقل پنج سال مداوم عضو آسیفا باشد. من معتقدم هیات مدیره فعلی از این مسئله استفاده کرده و به بسیاری از حرفه ای های قدیمی انیمیشن اجازه شرکت در انتخابات را نمی دهد چون می گویند ما شما را عضو «پیوسته» تشخیص دادیم و یا اینکه شما هنوز پنج سالتان پر نشده است. در حال حاضر بخش اعظمی از رقیبان را به این طریق از میدان به در کرده اند. نهایتا بحث ما این است که اساسنامه باید تعویض شود و اول آسیفای اصلی و قدیمی شکل بگیرد سپس انتخابات برگزار شود.

* یکی دیگر از مباحثی که اعضای انیمیشن ناراضی بودند بحث مالی و حق عضویت ها بود. در این مورد هم توضیح می دهید؟

– بله. مسئله مهم دیگر بحث مالی و حق عضویت هاست. ما خواستار این هستیم که آسیفا به شکل شفاف گزارش عملکردی از دریافت ها، پرداخت ها و همه کارهایی که هیات مدیره در این شش سال به نمایندگی از این جمع انجام داده بدون اینکه توضیحی به اعضا بدهد را ارائه کند.

این هیات مدیره منقضی که کماکان در راس کار آسیفای فعلی هستند باید سه سال پیش انتخابات برگزار می کردند و سه سال است با تمام پیگیری ها و تذکرهای بازرس و اعضا هیچ اقدامی برای برگزاری انتخابات نکرده اند و حالا هم می خواهند با این اساسنامه مخدوش که درحقیقت موازی اساسنامه صنف است، به شکلی فرمایشی آن را برگزار کنند.

* در حالا حاضر بحث مدیریتی آسیفا چگونه باید حل و فصل شود؟

– مسئله بعدی، رسیدگی به تخلفات هیات مدیره آسیفا و در راس آنها آقای روانبخش صادقی است. جزییات این تخلفات را دوستان دیده بان در نامه ای سرگشاده منتشر خواهند کرد اما مهم است بدانیم که ایشان با استفاده از نام ریاست آسیفا (و بعدا که مورد اعتراض قرار گرفتند، مدیر عامل آسیفا)  به تنهایی و بدون توضیح و اطلاع رسانی به جمع؛ چندین عمل غیر قانونی انجام داده اند. به غیر از تخلفات اصلی درباره تاخیر در برگزاری مجمع و غیرقابل دسترس کردن صورت گزارشات مالی و حتی تعداد اعضای آسیفا، ایشان اسفندماه سال گذشته که صنف تشکیل شد  درحال انجام مراحل قانونی احراز صلاحیت اعضا بود. وی به نمایندگی از صنف انیمیشن و بدون اطلاع رسانی یا مشورت با هیات مدیره صنف یا هیچ مقام مسئول دیگری، خودسرانه و پنهانی در انتخابات اصلی خانه سینما شرکت کرده و با لابی گری به ترکیب این هیات مدیره راه یافته است یا اینکه خودشان را به عنوان عضو «دائمی و مادام العمر» در ترکیب هیات «آکادمی علوم، فنون و هنرهای سینمایی» معرفی کرده اند و تا همین یکی دو هفته پیش هیچکس نمی دانست چنین اتفاقی افتاده است و هنوز هم رسما اعلام نشده است و معلوم نیست چنین تصمیماتی چگونه و با حمایت چه کسانی انجام می شود.

* و اما کلام آخر؟

– بنده به شخصه خانه سینما را مقصر می دانم که کماکان و علی رغم آگاهی از تخلفات متعدد و گاه ناپذیرفتنی آقای روانبخش صادقی، ‌در ادامه این روش های ناشایست با ایشان همکاری می کنند یا چشم خودرا بر آن می بندند. ایشان خودشان را به عنوان نماینده انیمیشن ایران همه جا معرفی می کند و به سلیقه و تشخیص خودش برای جشنواره های مختلف از میان دوستان و آشنایان مورد وثوق داور تعیین می کند. مسئله نامشخص بودن و عدم شفافیت در امور مالی ایشان هم بسیار جدی است و تا هنگامی که ایشان گزارش دقیق و واقعی از عملکرد شش سال گذشته اعلام نکنند، شائبه ها کماکان وجود دارد.